Category: Glaswerk

  • Op zoek naar de oorsprong van mijn tijger

    Op zoek naar de oorsprong van mijn tijger

    Afgelopen maand kocht ik een glazen tijger op een veiling. In een andere blogpost vertel ik misschien ooit waarom ik dat deed…

    Toen ik de hem eenmaal in huis had, was ik toch wel benieuwd naar wat ik kon uitvogelen over zijn origine. Waar komt deze tijger vandaan en wie heeft hem gemaakt? Is het een uniek stuk of is het een oplage of zijn er honderden zoals hij? Tijd voor wat detectivewerk!

    glazen tijger, China, vermoedelijk gemaakt >= 1988
    Glazen tijger, China, vermoedelijk gemaakt >= 1988

    Merktekens “vertalen”

    Allereerst zag ik dat de tijger twee merktekens heeft, een links en een rechts. Het ene teken was een combinatie van 4 karakters, die eruit zagen als Japanse kanji. Ze waren nogal moeilijk te lezen en te fotograferen, omdat ze ge-embossed zitten in het glaswerk. Google Lens en Google Translate met camera konden mij niet helpen omdat de tijger teveel reflecteerde. Ik moest dus iets anders verzinnen.

    Uiteindelijk heb ik de tekens zo goed mogelijk overgetekend op mijn whiteboard, en daar Google Lens op losgelaten.

    foto van een whiteboard met daarom een aantal slecht getekende Chinese karakters en aantekeningen
    Foto van een whiteboard met daarom een aantal slecht getekende Chinese karakters en mijn aantekeningen

    Ik begon met het simpelst uitziend karakter. “Shàng” (尚) was makkelijk te tekenen en Google Lens had het in een keer goed! Aangezien dit een valide Chinees karakter bleek te zijn besloot ik er vanuit te gaan dat het beeld inderdaad Chinees was.

    Het volgende karakter was al moeilijker. De radicaal was goed te doen. Het rechterdeel van het teken had ik maar enigszins gegokt en Google Lens bleef de hele tijd heen en weer springen tussen liú (琉) en liúlí (琉璃). lí (璃) betekent glas, dus dat vond ik een hoopvol resultaat.

    Ondertussen was ik rond aan het googlen over Chinees glaswerk, en ik leerde al snel dat ‘liúlí’ een bepaalde soort Chinese glaskunst is. Zo heb je glasmakers zoals LIULI Gongfang.

    Het derde en vierde teken bleken een stuk minder goed te ontcijferen, en hier zat ik een tijd vast. Google Lens wist het ook niet meer. Met 10 keer vragen kreeg ik 10 verschillende antwoorden. De kriebels op mijn whiteboard waren dan ook slechtgetekende fantasy-karakters met veel verschillende streepjes, getekent door iemand die niet gehinderd werd door kennis van zaken. 😉

    Het derde teken had echter dezelfde radical (王) als liú, en toen ik beter keek bleek het lí (璃), oftewel gewoon de tweede helft van ‘liúlí’.

    Natuurlijk moet je de tekens van rechts naar links en boven naar beneden lezen. Ik had dus al […]shang liuli en toen was de maker van het glaswerk snel gevonden: Lingshang liuli (领尚琉璃).

    Lingshang liuli is opgericht in 1988, en op dit moment een merknaam van Zibo Zichuan Zhenhua Glass Products Co., Ltd. (淄博市淄川振华玻璃制品有限公司). Als je op de geromaniseerde naam google’t, vind je niks, maar als je op de Chinese naam zoekt, is er een hoop te vinden, van blogposts over bedrijfsbezoeken en interviews met ontwerpers tot marketingfilmpjes op TikTok.

    Hoera voor het feit dat we tegenwoordig zulke goeie automatische vertalingen in onze browsers hebben. 🙂

    Nu wilde ik nog de maker weten. Ik kon even niks met het andere merkteken: het was duidelijk geen standaard Chinees teken. Het leek wel een beetje op een monogram, maar ik kon met Google Lens geen andere plaatjes van dit teken vinden.

    Andere tijgers

    Ik kon echter wel gaan zoeken op ‘tijger’ en Lingshang Liu Li, en zo vond ik deze blogpost over de nieuwe tijgercollectie voor 2022. 2022 is het meest recente “jaar van de tijger” in China, en dat is natuurlijk een prima reden om als Chinese glasfabriek een hele serie decoratieve tijgers uit te brengen.

    En kijk! De broers van mijn glazen tijger. Ze zijn duidelijk familie, want ze hebben dezelfde ogen, tanden, poten, oren, wangen/manen en staart — en enigszins geschokte uitdrukking.

    Glazen beeld van een liggende tijger, China, 2021, door Yin Gan, Lingshang liuli
    Glazen beeld van een liggende tijger “Lucky Tiger Gathering Blessings” (瑞 虎 聚 福) , China, 2021, door Yin Gan (尹干), Lingshang liuli (领尚琉璃).
    Glazen beeld van een staande tijger “The Mighty Tiger” (瑞 虎 聚 福) , China, 2021, door Xing Changsheng (邢长圣), Lingshang liuli (领尚琉璃).

    Nu had ik dus twee potentiële makers/ontwerpers: Yin Gan en Xing Changsheng.

    Deze pagina is ook leuk om te bekijken. Het is een soort digitale tentoonstelling van allerlei toegepaste kunstwerken met tijger-thema, ter ere van tijgerjaar 2022. Een aantal ontwerpers/makers van Lingshang Liuli, waaronder Yin Gan en Xing Changsheng, hebben ook een glaskunstwerk ingestuurd voor deze verzameling.

    Handtekening van de maker

    Later besloot ik eens te proberen met ChatGPT. ChatGPT kan namelijk afbeeldingen als input gebruiken, en dan dingen beschrijven die zich in de afbeelding bevinden.

    Ik gaf deze afbeelding als input en beschreef wat ik al wist: “Dit is liuli glaskunst uit China, het is onderdeel van een beeld van een tijger, dit is waarschijnlijk een maker’s mark, wat kan je me nog meer vertellen?”.

    Niet alles in ChatGPT’s output was nuttig, maar deze zin zette me op het goede spoor: “The embossed round seal on the sculpture is indeed a maker’s mark or studio signature. While the characters are stylized and slightly abstract, they resemble traditional Chinese seal script (篆书), a very old style used primarily in seals and artistic branding.”

    Ik besloot te zoeken naar de combinatie van de naam van dit zegelschrift, zhuànshū (篆书), en de fabrikant Lingshang Liuli. Mijn redenatie was dat ik hopelijk meer voorbeelden van deze tekens op glaswerk kon vinden. Misschien was er een lijst met kunstenaarsmonogrammen te vinden.

    En wat blijkt?

    Yin Gan is behalve meester in glaskunst ook meester in kalligrafie, met een specialisatie in dit type schrift. Hij maakt blijkbaar zelf ook allerlei kalligrafie-kunstwerken. Ik vond onder andere deze uitgebreide blogpost over zijn kalligrafiewerk.

    kalligrafie van Yin Gan, met links onderin zijn handtekening
    Kalligrafie van Yin Gan, met links onderin twee keer zijn naam: in kalligrafie en in het rode stempel

    Opeens viel mijn oog op de handtekening (de rode stempels) op zijn kalligrafie-kunst — de tekens in de stempel komen overeen met de maker’s mark op mijn tijger!

    Ik zocht nog meer op over het Chinese zegelschrift, en vond dat de twee karakters in de maker’s mark samen Gan Yin spellen:

    Flashcard voor het leren van Chinese tekens: Yin
    Flashcard voor het leren van Chinese tekens: Yin. Je ziet hier duidelijk de ontwikkeling van dit karakter in zegelschrift tot het karakter wat tegenwoordig gangbaar is.
    Flashcard voor het leren van Chinese tekens: Gan
    Flashcard voor het leren van Chinese tekens: Gan. Je ziet hier duidelijk de ontwikkeling van dit karakter in zegelschrift tot het karakter wat tegenwoordig gangbaar is

    Dat is voor mij genoeg bewijs om aan te nemen dat Yin Gan oftewel de ontwerper oftewel de maker is van dit stuk. 🙂

    Ik ben voorlopig even uitgepuzzeld. Vind je dit soort uitdagingen ook leuk? Speel dan Heaven’s Vault, Chants of Sennaar, of doe proefopgaven van de Taalkunde Olympiade.

  • De eerste regels van glas verzamelen

    De eerste regels van glas verzamelen

    Loop een kringloop binnen, en al snel kom je dat hoekje tegen. Het glaswerk. Ik kan er nooit langs lopen zonder even goed te kijken, maar dat komt ook omdat ik glaskunst verzamel. In de loop der jaren (twee hele jaren al!) heb ik er een klein beetje oog voor ontwikkeld. Je gaat stijlen herkennen, makers of fabrikanten, en soms bij het laten glijven van je blik over de stellingkasten valt ineens je oog op iets dat net even een ander glansje heeft.

    Maar, waar let je nu eigenlijk op? Zelf ben ik vooral op zoek naar Scandinavisch glas en Nederlands glas. En daarbinnen zoek ik dan vooral de gesigneerde stukken. Om te voorkomen dat mijn vitrinekast nog verder overvol raakt heb ik mijzelf één regel opgelegd: Glas moet gesigneerd zijn. En dan het liefst met de naam van de maker, en niet alleen de fabriek. Het Zweedse glashuis orrefors bijvoorbeeld, etst de fabrieksnaam op de onderkant van de eenvoudigere productiestukken. (Zoals op de “Framboos” waxinelichthouder hieronder). Hiermee is het al iets bijzonderder dan ongesigneerd werk. Je weet in ieder geval precies wat het is en waar het vandaan komt.

    Elke kringloop heeft honderden stukken glas. Het merendeel zijn oude bierglazen, wijnglazen, en wat er allemaal zoal nog meer over blijft bij het leeghalen van een huis. Er zijn een aantal “usual suspects” die je in bijna elke kringloop weer ziet. Vooral glaswerk dat via AH spaaracties verkregen kon worden zie ik veel, één van die items in het bijzonder kom ik in een latere post op terug, omdat het voor mij een ijkpunt is geworden voor de prijzen in de betreffende kringloop.

    Tussen al het generieke glas, staat dus soms iets waarvan het getrainde oog direct ziet dat het niet is zoals alle anderen. Het is met meer zorg gemaakt, het schittert net iets meer en is een stuk zwaarder (loodglas), heeft een andere vorm, oogt oud. Het heeft iets. Elk van deze voorwerpen zal ik even oppakken en goed bekijken en vooral ook bevoelen. Omdraaien en naar de onderkant kijken voor een signatuur is veelal de eerste stap. Zit die er niet, dan kan het nog steeds interessaant zijn. (Denk aan een Floris Meijdam Beukenootje, of een Copier spijkerbol. Maar deze twee herken je van 10 meter afstand nog..)

    Een Floris Meydam “Beukennootje” (via Catawiki)

    Na het goed kijken, komt ook altijd even het goed voelen. Is alles nog heel. En met heel bedoel ik echt heel. Want hier komen we bij mijn tweede regel voor glas: Het moet onbeschadigd zijn. Soms zie je een schade niet direct, maar door het glas even helemaal met je vingers af te gaan merk je elk scherp randje direct.

    Glaswerk dat beschadigd is, of het nu een duidelijke chip, scheur, kras, of miniscuul klein chipje (ook wel een “fleabite” genoemd) heeft, is in vrijwel alle gevallen direct niet meer interessant voor de verzamelaar. Glas is namelijk een kunstvorm die speelt met licht. En dan ga je elk foutje dus ook zien. Het meest gevoelig voor schade is glaswerk met wat ik een geslepen rand noem. Dit komt vooral veel voor bij vaasjes. Die rand is heel erg kwetsbaar, en één verkeerde tik en er zit een chipje in, promonent in beeld. Door de veelal strakke vormgeving valt het nog veel meer op.

    Krasjes zijn minder erg, en als ze op de onderkant zitten, kunnen ze ook een teken zijn van ouderdom. Maar toch, een kras op de mooie glanzende zijkanten van een Beukenootje is gewoon zonde. Dus in de kringloop even met een hoekje van je shirt kijken of iets een echt krasje is, of alleen vuil. Over vuil gesproken, dat een Beukenootje of een spijkerbol de vorm van een vaasje heeft, betekend nog niet dat je hem als vaasje moet gebruiken. Deze voorwerpen hebben een hele smalle hals, maar kunnen wel water bevatten en menig vorige eigenaar heeft dat dan ook gedaan.

    Het water verdampt, de kalkaanslag blijft achter, en als je dat maar vaak genoeg doet raakt het glas onherstelbaar beschadigd. Zelfs na schoonmaken met bijvoorbeeld azijn, blijft er een een witte waas achter. Ook dit valt onder schade.

    In de kringloop wordt glaswerk meestal niet heel voorzichtig behandeld, en butsjes, krasjes en chips zijn dan ook eerder regel dan uitzondering. Dus Christiaan, je koopt nooit glaswerk in de kringloop want het is toch allemaal stuk? Nou, de inhoud van mn “glaskast” spreekt je tegen. Het is wel zo dat ik menig kringlooptripje niets meer koop omdat het tegen mijn regels in gaat.

    Regels zijn er om te breken


    Maar soms, soms kom je iets tegen waar je toch een gokje op waagt. In een kringloop in Nijmegen zag ik een onogelijke vaas staan. Ruim 30cm hoog, 15cm in doorsnede, en vol, maar dan ook echt vol kalkaanslag. Iets deed mij deze vaas wel oppakken en op de onderkant kijken. En daar stond met een kraspen ingekrast: “Leerdam-unica V375 A.D. Copier”.


    Een Nederlands stuk glas, gemaakt door Andries Copier. De V375 geeft aan dat dit werk uit 1943 komt. De unica aanduidig wil zeggen dat dit een uniek stuk is, een one-off. En het prijsstickertje erop gaf aan dat ik er welgeteld EUR3.50 voor neer moest tellen. Daarvoor wilde ik het gokje wel wagen, er zal vast altijd wel iemand zijn die meer dan 3.50 geeft voor een Copier unica, zelfs met al deze schade.

    Merk in de foto hieboven trouwens ook al die kleine chipjes op, op de rand van de voet. Dat is hier niet heel erg omdat het past bij de leeftijd van het stuk en het beperkte schade is.

    Na goed schoonmaken blijkt het stuk vooral kasjes te hebben, geen chips, geen scheuren. En de aanslag ging er vrijwel allemaal uit. Evengoed, ik heb één van mijn regels gebroken, dit werk is beschadigd. Maar, hierin zit ook direct de uitzondering: Is het een bijzonder stuk, dan is beperkte schade minder erg. Maar bedenk voor jezelf hoe ver je hierin wil gaan.

    En zo komen we bij mijn twee eerste regels voor glas, zodat de kast minder snel vol raakt:

    • Het moet gesigneerd zijn (of een bekend ongesigneerd werk);
    • Het moet onbeschadigd zijn.